Toegankelijke winkels en horeca. Altijd een uitdaging. Oplossingen hoeven niet altijd zo ingewikkeld te zijn. Technische oplossingen zijn er quasi altijd.
Soms ligt er een helling klaar, soms niet. In de ene winkel druk je op de bel en komen ze een hellend vlak brengen. In een andere zaak komt er dan weer (semi)automatisch een hellend vlak uit de dorpel. Net zo esthetisch.
In de winkel geraken is één ding. Zelfstandig kunnen betalen of het gezicht van de winkelbediende kunnen zien is een ander ding. Immers niets zo vervelend als luidop je pincode te moeten zeggen omdat je niet aan de betaalconsole kan.
Deze verlaagde kassa bij Nature et Decouvertes (een soort Franse As Adventure) in Valence biedt hiervoor een oplossing. Je ziet deze verlaagde kassa’s overigens veel vaker doorheen heel Frankrijk.
Handig toch!
Wist je dat als je binnen de EU reist je als persoon met een beperking recht hebt op gratis assistentie als je met trein, boot, vliegtuig of bus reist?
Een TGV ticket bij de Franse spoorwegen boeken geeft bv recht op een ticket voor jou en je begeleider aan een tweede klas tarief en dat terwijl je eerste klas rijdt. Er is plaats voor jou en de rolstoel. Een handige knop zorgt ervoor dat de treinbegeleider helpt als je iets nodig hebt.
Meer weten over reizen door de EU voor mensen met een beperking? Check: https://europa.eu/…/transport-disability/index_en.htm
Als je op vakantie gaat moet je natuurlijk ook op je bestemming geraken.
In een post van 22 mei had ik het al over de gebrekkige toegankelijkheid van het Sint-Pietersstation door de werken die al meer dan 10 jaar duren. Helaas noopt een nieuwe toegankelijkheidsingreep tot een nieuwe oproep voor overleg en structurele maatregelen.
De aanleiding is het nieuwe tijdelijk hellend vlak om het oude met het nieuwe deel van het station te verbinden voor mensen die minder mobiel zijn of met ander rollend materiaal de trein nemen. Om de overgang te maken van de oude centrale gang naar de nieuwe perronhal achteraan het station is een hellend vlak gemaakt van stellingmateriaal. We hebben die getest en levensgevaarlijk bevonden. Laat ons duidelijk zijn: de intentie is van de werfleiders en hun team is zeer goed. De uitvoering toont echter aan dat die helling niet is tot stand gekomen in overleg met mensen die ook echt rolstoelen of andere hulpmiddelen gebruiken, noch met een toegankelijkheidsambtenaar.
Als je van de inkomhal vooraan in het station komt krijg je een helling voor de kiezen in twee delen. In het eerste deel liggen stellingplaten aaneen geklonken in de lengte als een grote meccano. Om ze extra stevigheid te geven liggen er licht gebogen dwarslatten overheen. Het eerste deel van de afdaling is als geoefend rolstoelgebruiker net haalbaar. Het tweede deel daarentegen, waar de stellingplaten in de breedte aan elkaar zijn bevestigd is levensgevaarlijk. Die stellingplaten zijn aan de randen steviger dan in het midden en zijn door veelvuldig gebruik dus ook lichtjes doorgebogen. Dat zorgt ervoor dat je niet op een vlakke ondergrond naar beneden kan rijden, maar van de ene naar de andere plaat hobbelt en bovendien de dwarsplaten moet trotseren. Zelfs als geoefend rolstoelgebruiker is deze afdaling niet te doen en gaan hier ongelukken van komen. Over de omgekeerde weg de helling op moeten we het zelfs niet hebben, want dat is totaal onbegonnen werk omwille van de ondergrond gecombineerd met de steile hellingsgraad.
Dit brengt mij bij mijn oproep: er is nood aan het wettelijk kader om toegankelijkheid van gebouwen en openbare plaatsen te regelen en afdwingbaar te maken. Het maakt niet uit of het nu om tijdelijke of permanente of oplossingen gaat. Dit kan door een toegankelijkheidswet, waardoor alle spelers weten waaraan zich te houden. Daarnaast is er ook echt nood aan constructief structureel overleg om oplossingen te voorzien die het doel dienen waarvoor ze zijn bedoeld: een toegankelijk station voor iedereen.
Laat ons in Gent het voorbeeld geven en laten zien dat we dit kunnen: het drukste station van Vlaanderen moet en zal toegankelijk zijn voor iedereen, ook tijdens de zeer lange en ingrijpende werken!
In een stad worden permanent nuts-, onderhouds- en vernieuwingswerken uitgevoerd, en heb je dus ook navenant altijd en overal werven. Dat is voor niemand fijn, maar ze zijn noodzakelijk en moeten gebeuren, daar is iedereen het over eens.
Navigeren door diezelfde stad wordt natuurlijk een beetje anders als je met een buggy langs die werken moet, slecht te been bent of als je in een rolstoel rondrijdt want dan ben je helemaal de klos. De weinige aanpassingen die er dan al zijn, smelten als sneeuw voor de zon bij werken want daar wordt onvoldoende aandacht aan geschonken.
Vandaar mijn volgende voorstel: voorzie bij werken hellende vlakken zodat mensen die het nodig hebben daar gebruik van kunnen maken om hun weg te kunnen vervolgen. Voorzie standaard hellende vlakken of verlaagde stoepen aan parkeerplaatsen voor mensen met een beperking. Als goed berijdbare, hellende vlakken bij werken in onze stad waar nodig het nieuwe normaal wordt, maakt het de stad voor iedereen aangenamer. Zo kan iedereen zijn werk doen en raken we allemaal vooruit.
Soms wordt het zelfs zo absurd dat je nauwelijks nog je eigen huis binnen kan zoals deze week in de Scheldestraat. Er worden nieuwe kabels gelegd in de straat en mijn huis is omgeven door twee putten en bijhorende hekken die mensen beschermen om niet in de putten te vallen. De hekken staan op het hellend vlak naar mijn huis opgesteld en aangezien er putten zijn aan beide kanten van mijn huis kan ik enkel de stoep af aan een niet verlaagde kant.
Rolstoeltoegankelijkheid wordt nog altijd als een gunst beschouwd, hoewel het een recht is, schreef ik enkele weken geleden in De Standaard.
Ik ben intussen 49, ergens had ik verwacht dat ik er ooit aan zou wennen. Ik heb het dan niet over mijn handicap, wel over de mate waarin het beleid in dit land tekortschiet om mij als volwaardige burger te laten deelnemen aan de maatschappij waar ik zelf als werkende mens aan meebouw.
Het volledige artikel kan je hier lezen
Bouwwerven en toegankelijkheid, het is een uitdaging. Bouwputten zijn nu eenmaal niet gemaakt voor rolstoelen, rollators of blindengeleidestokken. Het Sint-Pietersstation is het meest gebruikte station in Vlaanderen en een gigantische werf die al meer dan een decennium duurt, daarbij is het permanent verzekeren van de toegankelijkheid dus essentieel.
Het lijkt een onschuldig bericht op de site over de werf Gent-Sint-Pieters. “Reizigerstunnel tussen busstation en Koningin Mathildeplein onderbroken tussen 16 mei en 12 juli 2024.” Geen probleem, want de centrale gang is wel weer open, dus OK dan. Wel, die OK valt tegen. Want het venijn zit, zoals wel vaker, in de boodschap aan het einde van het bericht. “Zolang de toegankelijke route via de reizigerstunnel tussen busstation en Koningin Mathildeplein afgesloten is, is er een de toegankelijke route voorzien via de huidige tramtunnel (fototunnel).” Klinkt redelijk, toch?
Wel, als je pakweg geland bent in Brussels-Airport, aankomt op spoor 11 of 12 en dan de taxi wil nemen, betekent dat ofwel je zware valiezen een hele serie trappen opsleuren in de centrale gang ofwel een gevaarlijke omweg nemen langs buiten in een compleet onleesbare verkeerssituatie die niet aangepakt wordt omdat de werf “tijdelijk” is sinds 2005… Daar sta je dan als rolstoelgebruiker voor wie de eerste optie behoorlijk onmogelijk is.
Stel dat je via de zuidkant het station binnenrijdt en je hebt assistentie geboekt. Dan moet je je aan de noordkant gaan aanmelden via de geweldige praatzuil in de buurt van de loketten. Als je je daar niet aanmeldt, kan je niet geholpen worden, zelfs als je tijdig vooraf je assistentie geregeld hebt. Vervolgens moet je het station terug verlaten, een serieuze omweg nemen via zeer onduidelijke wegen waarbij je twee keer de tramsporen moet oversteken. Dit laatste is met de rolstoel nog een grotere uitdaging dan met de fiets. Als je goed doorrijdt ben je 10 minuten later aan de praatzuil. Als je daarna spoor 7 tot 12 nodig hebt, kan je de hele rit, deze keer met assistentie, opnieuw doen. Het mag een klein wonder heten als je op die manier je trein haalt.
NMBS en aannemers, dit is geen oplossing. Je zet hiermee heel wat mensen in de kou. Ouders met buggy’s, mensen met grote valiezen, mensen met rollators, rolstoelgebruikers, blinden en slechtzienden, … Alles bij elkaar toch wel een grote groep, zou ik denken. Een groep die het waard is om met een betere oplossing te komen.
Als ervaringsdeskundige en actieve rolstoelgebruiker weet ik maar al te goed hoeveel werk er nog aan de winkel is op vlak van inclusie en toegankelijkheid.
Het ontbreekt ons land aan een afdoend beleid om tot een integraal toegankelijke samenleving te komen.
Daarom pleit ik voor een Interfederale Toegankelijkheidswet die het recht op toegang voor mensen met een beperking bij verschillende organisaties en openbare ruimtes kunnen afdwingen. 
Want alleen wetten werken drempels weg.
Ik heb jarenlang gependeld vanuit Gent naar Brussel. In die periode liep ik nog met 2 krukken en kon ik relatief vlot de trein op, hoewel ik wekelijks gevloekt heb op de hoge opstappen op de trein, roltrappen die niet werkten, ontbrekende liften en passagiers die hun zitplaats niet wilden afstaan. Aan de pendel’pret’ kwam in 2016 abrupt een einde toen ik van de arts de boodschap kreeg dat ik vanaf dat moment de rolstoel in moest. Het betekende meteen ook het einde van mijn carrière bij VVSG en de VUB. Elke dag met de rolstoel en de trein naar Brussel zag ik niet zitten.
Beterschap op komst
De NMBS stelde op 15 februari 2023 het eerste van 130 treinstellen voor, wat mensen met beperkte mobiliteit of ouders met een kinderwagen in staat stelt om zelfstandig de trein te nemen. Deze rijtuigen hebben deuren met een gelijke instaphoogte als de nieuwe perrons. Bovendien zijn er aanpassingen in het treinstel gedaan om de toegankelijkheid te verbeteren. De NMBS streeft ernaar dat tegen eind 2026 elke nieuwe trein een autonoom toegankelijk rijtuig en een rijtuig voor fietsen heeft.
Maar daarmee is het probleem niet opgelost:
Het zal immers nog tot 2026 duren voordat elke trein voorzien is van een toegankelijke wagon.
Hoewel de nieuwe rijtuigen zijn aangepast aan de hoogte van de stations, zijn op dit moment slechts 103 stations volledig toegankelijk voor mensen met een beperkte mobiliteit. De NMBS streeft ernaar om tegen eind 2032 dit aantal te verhogen naar 176. Een station is integraal toegankelijk als het is voorzien van een helling of een lift naar elk perron. De perrons moeten ook een hoogte hebben van 76 centimeter en het station moet zijn uitgerust met geleidelijnen voor slechtzienden.
Een perron van 76 centimeter zet de deur open naar vlot in de trein raken, maar dat is nog geen garantie op een vlot traject. Voor een kinderwagen of zware koffer is er vaak een helpende hand in de buurt, mensen met een handicap moeten eerst een lang lijstje voorwaarden afvinken.
Reizigers met een mobiel hulpmiddel, zoals een rolstoel of scootmobiel, moeten tussen de 24 en 3 uur voor hun vertrek een NMBS-ploeg boeken die hen in en uit de trein kan helpen bv. Niet handig als je bv een vergadering hebt waarvan je het einduur niet kent of je besluit toch nog iets te gaan eten na een museumbezoek.
Maar het is een begin. Het vervolg zal ik nauwlettend in het oog houden.
